İş Kanunu ve Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı İle Çalışma Hayatında Öngörülen Değişiklikler

(Henüz Meclis Komisyonlarında İncelenme Aşamasındadır)

Başta geçici iş ilişkisi ve özel istihdam bürolarıyla ilgili olmak üzere 4857 Sayılı İş Kanununda ve 4904 Sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununda çeşitli değişiklikler öngören kanun tasarısı Bakan Kurulu tarafından 08.02.2016 tarihinde TBMM Başkanlığına sunulmuştur. Söz konusu kanun tasarısına http://www2.tbmm.gov.tr/d26/1/1-0597.pdf linkinden ulaşabilirsiniz. 

Kanun tasarısında öngörülen değişiklikler özetle şu şekildedir:

    A. Geçici İş İlişkisi

1.İş Kanununun geçici iş ilişkisini düzenleyen 7’inci maddesinde yapılan değişiklikle, geçici iş ilişkisinin sadece özel istihdam büroları aracılığıyla veya holding bünyesi içinde ya da aynı şirketler topluluğuna bağlı işyerlerinde yapılabilmesi düzenlenmektedir.

2. Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi şu durumlarda kurulabilir:

a) İşyerinde tam süreli çalışan işçilerin kısmi süreli olarak çalışmaya başlaması, 74’üncü maddede belirtilen izin hallerinde, işçinin askere gitmesi halinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hallerde

b)  Mevsimlik tarım işlerinde,

c)   Ev hizmetlerinde,

d)  İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde,

e)  İş güvenliği açısından acil olan veya üretimi önemli ölçüde etkileyen nedenlerin oluşması halinde,

f)   İş hacminin öngörülemeyen ölçüde artması halinde,

g)   Dönemsellik arz eden iş artışları halinde 

  3. Geçici iş ilişkisi yukarıda (a) bendinde sayılan hallerin devamı süresince, (b) ve (c) bentlerinde süre sınırı olmaksızın, diğer bentlerde ise en fazla 4 ay süreyle yapılabilecek ve toplam 8 ayı geçmemek üzere en fazla 2 defa yenilenebilecektir. Bu sürelerin sonunda işveren aynı iş için 6 ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramayacaktır.

     4.   Grev ve lokavt süresince, toplu işçi çıkarılan işyerlerinde, yer altı maden işyerlerinde özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulamayacaktır.

     5.  İş hacminin artması sebebiyle çalıştırılan geçici işçi sayısı, işyerinde çalışan işçi sayısının ¼’ünü geçemeyecektir.

   6. Geçici işçi, özel istihdam bürosunun ve geçici işçiyi çalıştıran işverenin engelli çalıştırma yükümlülüğü kapsamında işçi sayısına dahil edilmeyecektir.

      7.     İş sözleşmesi feshedilen işçi, 6 ay geçmeden geçici iş ilişkisiyle çalıştırılamayacaktır.

      8.     Geçici işçi çalıştıran işverenin yükümlülükleri:

a)   İşin gereği ve sözleşme çerçevesinde işçiye talimat verebilir,

b)   İşyerindeki açık pozisyonları geçici işçiye bildirmekle yükümlüdür,

c)   Geçici işçinin iş kazası ve meslek hastalığı hallerini, özel istihdam bürosuna derhal, SGK’na Kanunda belirtilen sürelerde bildirmekle yükümlüdür,

d) Çalışma koşulları açısından, geçici işçiyle işyerinde emsal iş yapan işçi arasında esaslı neden olmadıkça ayrım yapılamaz.

e)   Geçici işçiler işyerindeki sosyal hizmetlerden yararlandırılır.

f)    Geçici işçinin istihdam durumu, varsa işyeri sendika temsilcisine bildirilir.

g)  İşveren iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli tedbirleri almakla ve 6331 sayılı Kanunda öngörülen eğitimleri geçici işçiye vermekle yükümlüdür.

      9.   Sözleşme süresinin dolmasına rağmen geçici işçiyi çalıştırmaya devam eden işveren ile geçici işçi arasında sözleşmenin sona erme tarihinden itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılır.

     10. Holding bünyesinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı işyerleri arasında kurulan geçici iş ilişkisinde işçinin yazılı rızası alınması zorunludur. Buna göre geçici iş ilişkisi yazılı olarak 6 ayı geçmemek üzere kurulabilir ve en fazla 2 defa yenilenebilir.

 

   B.    Çağrı Üzerine Çalışma ve Uzaktan Çalışma

      1. İş Kanununun çağrı üzerine çalışmayı düzenleyen 14’üncü maddesi ‘’çağrı üzerinde çalışma ve uzaktan çalışma’’ olarak değiştirilmiştir. Buna göre uzaktan çalışma: ‘’işçinin,  iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçlarıyla işyeri dışında yerine getirilmesine dayalı iş ilişkisidir.

         2.    Uzaktan çalışma iş sözleşmesinde;

a)  İşin tanımı, yapılma şekli, süresi, yeri ve ücrete ilişkin hususlar,

b)  İşveren tarafından sağlanan ekipmanlara ilişkin yükümlülükler,

c)   İşverenin işçiyle iletişim kurması, genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır.

d) Uzaktan çalışma ilişkisinde işverenin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yükümlülükleri devam eder.

e)  Uzaktan çalışan işçiler, esaslı neden olmadıkça emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz.

 

C.    Özel İstihdam Büroları

1. Tasarı ile İş Kanununda yapılan değişikliklere uygun olarak 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununda da özel istihdam bürolarıyla ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Bu değişikliklerden en önemlisi özel istihdam bürolarına geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin verilmesi hususudur.

2.     Aracılık faaliyetlerinde bulunabilmeleri için:

a) Temsil ve ilzama yetkili kişilerin; Kanunda sayılan çeşitli suçlardan mahkum olmaması, müflis veya konkordato ilan etmemiş olmaları ve en az lisans mezunu olmaları,

b)   Teknik donanımı uygun bir işyerine veya internet sitesine sahip olmaları,

c)   Nitelikli personel çalıştırmaları,

d)   Ticaret veya esnaf sicil numarası ile vergi numarasını İŞKUR’a ibraz etmeleri

e)  İŞKUR tarafından belirlenen masraf karşılığını ödemek ve başvuru tarihindeki brüt asgari ücretin 20 katı tutarında teminat vermeleri gerekir.

3.   Özel istihdam büroları nitelikli personel çalıştırma ve teminat verme yükümlülüğü hariç diğer şartları yerine getirmesi halinde şube açabilirler veya sistem ve markasını kullandırabilirler.

4.  İŞKUR tarafından verilen aracılık izinleri 3 yıl geçerli olacaktır. İznin sona erme tarihinden en az 15 gün önce talepte bulunmak ve izin alma şartlarının mevcut olması durumunda 3’er yıllık süreyle izin süresi yenilenebilir.

5.     Geçici iş ilişkisi kurabilme yetkisi için:

a)  Başvuru tarihinden önceki 2 yıl süresince kesintisiz faaliyet gösteren İŞKUR’a kayıtlı özel istihdam bürosu olması,

b)  İŞKUR tarafından yapılan inceleme sonucu olumlu rapor verilmesi,

c)  Başvuru tarihindeki brüt asgari ücretin 200 katı teminat verilmesi,

d)  İŞKUR’a, vergi dairelerine, SGK’na vadesi geçmiş borcunun olmaması,

e)  Uygun bir işyerine sahip olmaları gerekmektedir.

6.     Bakanlıkça uygun görülmesi halinde 6 aydır kesintisiz faaliyet gösteren, teminat tutarının 2 katı miktarı teminat veren ve diğer şartları da sağlayanlara geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilebilir.

7.    Geçici iş ilişkisi kurma yetkisi 3 yıl geçerlidir ve şartların sağlanması, süre bitiminden en az 15 gün önce talepte bulunmak şartıyla 3’er yıl uzatılabilir.

8.    Aracılık izinlerinin iptal edilmesi durumları:

a)   İzin şartlarının kaybedilmesi/sağlanmaması,

b)   İzin almaksızın geçici iş ilişkisi faaliyeti yürütülmesi,

c)   İş arayanlardan ücret alınması veya menfaat sağlanması,

d)   İş arayanların ve açık işlerin bilgilerinin başka amaçlarla kullanılması,

e)   İŞKUR tarafından istenen bilgi ve belgelerin süresi içerisinde verilmemesi,

f)    Çalışma izni olmayan yabancı işçi çalıştırılması,

g)   Yurtdışı iş-işçi bulmada hizmet akitlerinin İŞKUR’a onaylatılmaması,

h)   12 ay boyunca işe yerleştirmeye aracılık etmemiş olması.

9.     Geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin iptal edilmesi durumları:

a)  Aracılık izinlerinin iptal edilmesi,

b)  Geçici işçilerin %10’unun ücretinin, ödenme tarihinden itibaren mücbir neden dışında 20 gün içinde ödenmemesi,

c)  1 yıl içinde bir işçinin ücretinin, en az 3 defa eksik ödenmesi veya süresinde ödenmemesi,

d)  Yazılı sözleşme yapma şartına uyulmaması,

e)  İş Kanununun geçici iş ilişkisini düzenleyen hükümlere ve eşit davranma ilkesine uyulmaması,

f)   Kayıt dışı işçi çalıştırılması.

10. Şubeler için uygulanan izin iptali özel istihdam büroları içinde geçerlidir.

11. Geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin iptal edilmesi durumunda, mevcut sözleşmeler süresi sonuna kadar devam edecektir.

12. Özel istihdam bürosunun kapanması halinde, durumun işverene tebliğ edilmesiyle geçici iş ilişkisi sona erer.

13.  Özel istihdam bürolarının hak ve yükümlülükleri:

a)  Aracılık ve geçici işçi sağlama faaliyetlerinden dolayı işverenlerden hizmet bedeli alabilir. İş arayanlardan ne adla olursa olsun menfaat sağlanamaz.

b)  Geçici iş ilişkisinde işveren özel istihdam bürosudur. Özel istihdam bürosu geçici işçiye, işverenin emsal işçisinin aldığı ücret, prim, ikramiye ve benzer istihkakı işçinin geçici çalıştığı dönemle sınırlı olarak ödemek zorundadır.

c)   Özel istihdam bürosu işçisine ilişkin, 4857, 6331, 5510, 4447 sayılı Kanunlardan doğan yükümlülüklerden sorumludur.