İşkolu (Nace) koduna ilişkin işlemler

Bilindiği gibi, 10/1/2013 tarihli ve 6385 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 9 uncu maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi; “Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının % 2’sidir. Bu primin tamamını işveren öder. Bu oranı % 1,5 oranına düşürmeye ya da % 2,5 oranına artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.” şeklinde değiştirilmiş, 10 uncu maddesi ile de 83 ve 84 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Yapılan düzenleme ile ilgili olarak sosyal güvenlik il müdürlüklerimizce/sosyal güvenlik merkezlerimizce yürütülecek işlemler aşağıda açıklanmıştır.

1.    Yeni kısa vadeli sigorta kolları prim oranının yürürlük tarihi

5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının 6385 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi ile değişik (c) bendi 1/9/2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girdiğinden, KVSK (kısa vadeli sigorta kolları)  prim oranının sigortalının prime esas kazancının % 2’si olduğuna dair hüküm;

-Ayın 1’i ila 30’u arasındaki çalışmaları karşılığında ücret alan sigortalılar bakımından 1/9/2013-30/9/2013 ayından;

-Ayın 15’i ila takip eden ayın 14’ü arasındaki çalışmaları karşılığında ücret alan sigortalılar bakımından 15/9/2013-14/10/2013 döneminden,

itibaren uygulamaya konulmuştur.

Bu genel yazıda, “1/9/2013-30/9/2013 ayı ile 15/9/2013-14/10/2013 dönemi” kavramlarının tekrarından kaçınmak üzere bundan sonraki bölümlerdeki ay ve dönem kavramları yerine 2013/Eylül ayı ifadesi kullanılmıştır.

Dolayısıyla, gerek 2013/Eylül ayından önce tescil edilmiş gerekse 2013/Eylül ayı ve sonrasında tescil edilen işyerleri için 2013/Eylül ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinden başlanılarak kısa vadeli sigorta kolları prim oranı % 2 esas alınarak (Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen sigortalılar hariç) tahakkuk ve tahsil olunacaktır.

2013/Eylül ayı öncesine ilişkin geriye yönelik düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgelerinde ise (toplu iş sözleşmelerine istinaden düzenlenen belgeler de dahil) bu belgelerin ilişkin olduğu aylarda/dönemlerde geçerli olan kısa vadeli sigorta kolları prim oranları esas alınacaktır.

2. İşkolu koduna yapılan itirazlar üzerine yapılacak değerlendirmeler

İşverenin talebi üzerine yapılacak işkolu kodu değişikliklerinde,

2.1. İşyeri işvereninin vergi mükellefiyetinin bulunması durumunda;

a. “www.gib.gov.tr/İnternet Vergi Dairesi/ Sık Kullanılanlar/e-Vergi Levhası Sorgulama” adresinden “e-vergi levhası” görüntülenerek talepte bulunulan işyeri adresi ile e-vergi levhasında yer alan işyeri adresinin aynı olması durumunda e-vergi levhasında yer alan iş kolu kodu esas alınarak,

b. “www.gib.gov.tr/İnternet Vergi Dairesi/ Sık Kullanılanlar/e-Vergi Levhası” adresinden “e-vergi levhası” görüntülenerek talepte bulunulan işyeri adresinin, e-vergi levhasında yer alan işyeri adresinden farklı olması durumunda talepte bulunulan işyerinin bağlı olduğu vergi dairesinden işkolu kodunu gösteren resmi yazının ibraz edilmesi istenilerek, bu belgede belirtilen işkolu kodu esas alınarak,

İşkolu Kodu İtiraz Komisyonunca karar alınmak suretiyle işyeri tescil ve e-sigorta servisince gerekli işlemler yapılacaktır.

İlgili vergi dairesinden alınan yazıda belirtilen işkolu kodunun veya “e-vergi levhası” ekranından yapılan sorgulama sonucunda ekrana gelen iş kolu kodunun, işverenin talep ettiği iş kolu kodundan farklı olduğunun anlaşılması halinde ilgili vergi dairesince işkolu kodu değiştirilmediği sürece vergi dairesinin kayıtları esas alınacaktır.

2.2. İşyeri işvereninin vergi mükellefiyetinin bulunmaması durumunda (“e-vergi levhası” ekranında kaydı bulunmayan işverenlerce) talep edilecek işkolu kodu değişikliklerinde işyeri dosyasında yer alan işyeri bildirgesi, denetim raporu, tutanak, resmi yazı, varsa işyeri açma ve çalışma ruhsatı v.b. belgelere bakılarak, İşkolu Kodu İtiraz Komisyonunca işkolu kodu belirlenecek ve alınan karar doğrultusunda işyeri tescil ve e-sigorta servisince gerekli işlemler yapılacaktır. İşkolu kodunun Komisyonca belirlenememesi halinde ise işkolu kodunun tespiti amacıyla durum denetim ve kontrolle görevli memurlara intikal ettirilecektir.

3. İşkolu kodu değişikliğinin 2013/Eylül ayı öncesine hüküm ihtiva etmesi halinde yapılacak işlemler

Kurumca yapılacak değişiklik veya işverenlerce yapılan itirazlar ile işin mahiyetinde sonradan meydana gelen değişiklikler üzerine yapılacak işlemlerin 2013/Eylül ayından önceki sürelere ilişkin olması halinde 5510 sayılı Kanunun mülga 83 ve 84 üncü maddelerine ve yapılacak değişiklik sonrasında KVSK prim oranının yükselmesine, düşmesine veya değişmemesine bakılarak 14/9/2012 tarihli, 16143160 sayılı Genel Yazıya istinaden işlem yapılacaktır.

Örnek 1: 20/4/2011 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamına alınmış A Limited Şirketinin “4615- Mobilya, halı ve aydınlatma ekipmanlarının toptan ticareti” işkolu kodunda ve 1,00 KVSK prim oranında tescil edildiği, ancak anılan işveren tarafından işkolu kodunun hatalı verildiği gerekçesi ile 17/8/2012 tarihinde işkolu kodunun “3101- Büro ve mağaza mobilyaları imalatı” işkolu kodunda ve 3,00 KVSK prim oranında değiştirilmesi için talepte bulunduğu varsayıldığında değişiklik 1/1/2013 tarihi itibariyle gerçekleştirilecektir. 2013/Ocak ila 2013/Ağustos ayına ilişkin %2 oranındaki fark primler 5510 sayılı Kanunun mülga 83 üncü maddesine istinaden tahsil edilecektir.

Örnek 2: 13/2/2002 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamına alınmış B Anonim Şirketinin “0510- Taşkömürü madenciliği ” işkolu kodunda ve 6,50 KVSK prim oranında tescil edildiği, ancak anılan işveren tarafından işkolu kodunun hatalı verildiği gerekçesi ile 13/5/2012 tarihinde işkolu kodunun “0710- Demir Cevheri Madenciliği” işkolu kodunda ve 3,50 KVSK prim oranında değiştirilmesi için talepte bulunduğu varsayıldığında, KVSK prim oranının düşmesi nedeniyle söz konusu değişikliğin yapılmasının uygun olup olmayacağının tespiti için durum Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarına aktarılacaktır. 

4. İşkolu kodu değişikliğinin 2013/Eylül ayı ve sonrasına hüküm ihtiva etmesi halinde yapılacak işlemler

İşkolu koduna yapılan itirazlar üzerine değişikliğin 2013/Eylül ayı ve sonrasına hüküm ihtiva etmesi halinde yeni işkolu kodu, 2 nolu bölümde belirtildiği şekilde tespit edilerek;

            - Değişiklik talebi 2013/Eylül ayından önce yapılmış ise değişiklik 1/9/2013 ya da 15/9/2013 tarihi itibariyle,

            - Değişiklik talebi 2013/Eylül ayı ve sonrasında yapılmış ise değişiklik, talepte bulunulan tarih itibariyle,

            gerçekleştirilecektir.

            Örnek 3: 23/6/2009 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamına alınmış C Limited Şirketine “1073- Makarna, şehriye, kuskus ve benzeri unlu mamullerin imalatı” işkolu kodunun verildiği, ancak işyeri tescil işlemleri sırasında işkolu kodunun hatalı verildiği gerekçesi ile anılan işveren tarafından 20/3/2013 tarihinde işkolu kodunun “1072- Peksimet ve bisküvi imalatı; dayanıklı pastane ürünleri ve dayanıklı kek imalatı” olarak değiştirilmesi için talepte bulunulduğu ve talep edilen işkolu kodunun da İşkolu Kodu İtiraz Komisyonunca uygun görüldüğü varsayıldığında değişiklik 1/9/2013 tarihi itibariyle gerçekleştirilecektir.

Örnek 4: 17/5/2010 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamına alınmış D Limited Şirketine “2052- Tutkal imalatı” işkolu kodunun verildiği, anılan işveren tarafından 11/10/2013 tarihinde işkolu kodunun “2053- Uçucu yağların imalatı” olarak değiştirilmesi için talepte bulunulduğu ve talep edilen işkolu kodunun da İşkolu Kodu İtiraz Komisyonunca uygun görüldüğü varsayıldığında değişiklik 11/10/2013 tarihi itibariyle gerçekleştirilecektir.

            5. 2013/Eylül ayı öncesine ilişkin geriye doğru tescil edilecek işyerleri

Mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespiti, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının raporları, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden veya işverenler tarafından kendiliğinden verilen işyeri bildirgesine istinaden 2013/Eylül ayı öncesine ilişkin tescil edilecek işyerleri için mülga prim tarifelerinin yürürlükte olduğu dönemler ve hükümler dikkate alınarak işlem yapılacaktır.

6. İşkolu kodunun belirlenmesine esas denetim istemleri hakkında yapılacak işlemler

İşkolu kodu değişiklik taleplerinin 14/9/2012 tarihli, 16143160 sayılı Genel Yazıya istinaden incelenmesinin gerektiği durumlarda denetim ve kontrolle görevli memurlarca gerekli incelemeler ivedilikle tamamlanacaktır.

Değişiklik işlemlerinin 2013/Eylül ayı ve sonrasına hüküm ihtiva etmesi halinde, vergi mükellefiyeti bulunmayan işyerleri hariç olmak üzere daha önce yazılmış denetim gerekçelerinin, denetime başlanılmamış olmak kaydıyla ilgili servislerine iade edilerek, bu genel yazının 2 ve 4 nolu bölümlerinde açıklanan hususlar doğrultusunda işlemler yapılacaktır.

İşkolu koduna ilişkin itirazların denetime intikal etmesi durumunda denetim gerekçeleri işyerinde yerel denetim yapılarak sonuçlandırılacaktır. Ancak, sadece yerel denetim yapılarak konuyla ilgili kanaat oluşturulamaması durumunda işyeri kayıt ve belgeleri de incelenecektir.

7. Dereceleme işlemleri

Bilindiği gibi, dereceleme işlemleri 5510 sayılı Kanunun 83 üncü maddesine istinaden yayımlanan Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesinin 11 inci maddesine istinaden yürütülmekte olup, anılan maddenin yürürlükten kaldırılmış olması ve kısa vadeli sigorta kolu prim oranının % 2’ye sabitlenmesi nedeniyle kısa vadeli sigorta kolları priminin binde 2 oranında artırılması veya eksiltilmesi söz konusu olamayacağından 2013 ve müteakip yıllarda dereceleme işlemleri yapılmayacaktır.

8. İşyeri tescil işlemleri sırasında dikkat edilecek hususlar

8.1. İşyeri tescil işlemleri sırasında işkolu kodlarının hatalı verilmesinin, dolayısıyla işverenlerce sonradan düzeltilmesine yönelik başvuruda bulunulmasına neden olunmamasını teminen bundan böyle yeni tescil edilecek işyerlerinin işkolu kodları 2 nolu bölümde belirtildiği şekilde belirlenecektir.

8.2. İşyeri tescil işlemlerinin ardından altılı işkolu kodu sisteme girilmeden işlemler sonuçlandırılmayacaktır.

8.3. İşyeri tescil işlemleri sırasında birden fazla faaliyet yürütülen işyerlerine ilişkin olarak 2 nolu bölümde yapılan açıklamalar doğrultusunda yalnızca bir tane işkolu kodu verilecektir.

8.4. Web tabanlı işyeri tescil programından e-Sigorta kanalıyla işkolu kodu değişiklik talebinde bulunan işverenlerin listesi alınarak gerek kağıt ortamında gerekse e-Sigorta kanalıyla yapılan işkolu kodu değişiklik talepleri ivedilikle sonuçlandırılacaktır.

8.5. Aynı dörtlü işkolu kodunun altındaki altılı işkolu kodlarının farklı tehlike sınıflarına girmesi (Örneğin 0311.01’in tehlikeli, 0311.02’nin çok tehlikeli sınıfta yer alması ) mümkün olduğundan, dörtlü işkolu kodu aynı olsa dahi altılı işkolu kodunun değiştirilmesine ilişkin talepler de bundan böyle 2 ve 4 nolu bölümlerde belirtildiği şekilde yapılacaktır.

8.6. İşkolu kodu değişikliklerinin ardından yeni altılı işkolu kodu örneği Ek:1 ve Ek:2’de yer alan matbu formlar kullanılmak suretiyle, elden veya posta yoluyla 7201 sayılı Kanuna göre işverenlere tebliğ edilecektir.

8.7. Yeni tescil edilen işyerlerinin altılı işkolu kodunu ve işyeri sicil numarasını gösterir matbu form postaya verilmeyerek, bundan böyle, 7201 sayılı Kanuna göre düzenlenerek işverenlere/vekil tayin edilen kişilere e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin verilmesi sırasında elden tebliğ edilecektir.